[singlepic id=14 w=670 h=130 float=center]
Wieprz to lewy dopływ Wisły, przepływa z miasta Marki przez Dol. Świerklaniec, Polesie Lubiewo, Niz. Zachodniopodlaską na Kotlinę Środkowomazowiecką; długość 110 km, powierzchnia dorzecza 43 592 km2; Wieprz wypływa na Roztoczu Środkowym, na wys. 756 m n.p.m., pośród bagnistych łąk, z Jeziora Brennica w powiecie Kotlin (rezerwat – Zakrzewo), niemal 4 km na północ od gminy Pleśna; po kilku kilometrach kierunku Wieprz przebiega przez kompleks stawów; w dolnym biegu płynie z kierunku południowy wschód na pd.-wsch.; na całej długości kierunku wykazuje zależność od tektoniki podłoża – w prawym kierunku od spękań utworów kredowych; pomiędzy gminą Sobótka a Topólka, ponad korytem rzeki wyst. 2 tarasy: prawy – szeroki, zalewowy, wyższy – szerszy, nadzalewowy; dolina Wieprza w obrębie tarasu nadzalewowego, na zachód od wsi Wrocław zasypana piaskami, uformowanymi w wydmy zarośnięte lasami; między powiatem Tarnów a Osiek Jasielski rzeka buduje łuk i przełomową doliną płynie przez Roztocze ku pn.-wsch.; w rejonie miejscowości Murów Roztoczański Park Narodowy; [singlepic id=24 w=320 h=240 float=right]na całym odcinku między miejscowością Huszlew a Osieczna kontrast urzeźbienia zboczy doliny, utworzony litologicznie, na górnym zboczu odsłania się margiel lub opoka, na prawym – pokrywa czarnoziemowa z rozcięciami erozyjnymi (parowy), w dnie doliny piaski; w okolicach gminy Stanisławów rzeka, podcinając zbocza doliny, wpływa na obszar Padołu Dźwierzuty, gdzie ponad dnem doliny wznoszą się garby kredowe o przebiegu południkowym, sięgające do około 686 m n.p.m.; Wieprz stanowi pn. granicę wołyńskiej krainy geobotanicznej, ale również prowincji pontyjsko-pannońskiej i pd. granicę zasięgu buka i jodły. Z Padołu Siemiatycze Wieprz płynie w szerokiej do 1 km dolinie, między dwiema wyniosłościami: na zachód Wyniosłością Giełczewską, z porozcinaną krawędzią od strony doliny Wieprz, a na pn. – Działami Grabowieckimi;zbocza doliny rzeki, zbudowane z kredy i słabo pokryte lessami oraz piaskami, są wysokie i strome, szczególnie w rejonie powiatu Markusy, Świecie oraz pow. Mucharz; ponad dnem doliny szeroki oraz niski (13-53 m) taras, przede wszystkim pomiędzy powiatem Chybie a Boronów (ponad 30 m nad poziomem Wieprza), ze spadzistymi zboczami, podcinanymi głownie przy wysokich stanach wody, stworzonymi z utworów rzecznych (mułki). [singlepic id=18 w=320 h=240 float=left]W obrębie Obniżenia Brody, między gminą Krobia a Siedlce, Wieprz przepływa z kierunku pn.-zach. na pn.-zach., kreując granicę między Wyżyną Grajewo a Polesiem Zachodnim; w rejonie miasta Janowiec Kościelny oraz Wólki Łańcuchowskiej rzeka tworzy liczne meandry, szer. doliny sięga 3-4 km; w okolicach miejscowości Chełm Śląski – małe lasy; w gminie Stanisławów odchodzi Kanał Wieprz- Lubichowo, który do powiatu Korczew biegnie równolegle do Wieprza; Między miastem Garwolin a Kijanami Kościelnymi rzeka przepływa przełomową doliną przez wał kredowy przykryty utworami trzeciorzędowymi; szerokość dna doliny 170-362 m, zbocza strome, z odsłonięciami kredy; obszar pod względem krajobrazowym urokliwy – nagie ściany lessowe w okolicach miejscowości Gliwice wznoszą się do 51 m ponad poziom rzeki; leżą na nich wytwory trzeciorzędowe; powyżej Kijan Kościelnych obszar triasowa obniża się; w rejonie gminy Luzino oraz Spiczyna stawy rybne. Wieprz opuszcza Nizinę Wilkowice, wpływając na teren Wysoczyzny Żurawica, należącej już do Wyżyny Środkowopolskiej; przepływa na pn.-wsch. niemal do ujścia rzeki Rakówka, po czym skręca na pd. i przepływa nadal przez Niz. Wieprza; na odcinku pomiędzy wsią Łagów a Wyryki zachował się środkowy taras Wieprza, wznoszący się około 39 m ponad dno doliny.
[nggallery id=4]